دانشنامه گردشگری نی‌ریز

منزل مرحوم میرزا محمد باقر جاوید
دانشنامه گردشگری » بناهای تاریخی شهرستان نیریز » خانه های ماندنی نیریز »
منزل جاوید در شمال شرق شهر نی‌ریز و در خیابان خلیل شهید، محلهٔ سادات مشهور به «کوچهٔ بالا» واقع شده است. این بنا متعلق به دورهٔ قاجاریه است و در تاریخ ۱۳۸۱/۵/۸ به شمارهٔ ۶۰۸۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. ورودی بنا در قسمت شمال آن و در انتهای کوچه قرار دارد که در کوچهٔ ذکرشده سه بنای تاریخی هم‌زمان قرارگرفته است. فرم بنا دارای پلان مربع که آثار ساخت‌وساز آن دور حیاط است. از...

پیشینه تاریخی مشکان
دانشنامه گردشگری » بخشها و روستا های تابع نیریز » بخش پشتکوه » مشکان »
ده از دهستان ده چاه بخش پشتکوه واقع در ۵۴ کیلومتری شمال نی‌ریز به طول جغرافیایی ۲۰ ۵۴ و عرض جغرافیایی ۲۹ ۲۹ و ارتفاع ۲۳۵۰ متری، از روستاهای کهن نی‌ریز است.     در منابع جغرافیایی و تاریخی سده‌های سوم تا هشتم هجری قمری از روستایی بانام‌های «ماسکانات»، «ماشکانات»، «مسکانات»، «مشکانات»، «میسکانان» و «می‌شکانات» یادشده است.      اطلاعات داده‌شده مربوط به یک مکان است و تقریباً با مُشکان کنونی مطابقت دارد. نخستین منبع المسالک و الممالک است که تحت عنوان «میسکانان»، از آن یادکرده...

روستای دهمورد
دانشنامه گردشگری » بخشها و روستا های تابع نیریز » بخش آباده طشک » دهمورد »
 دهمورد دارای پیشینه تاریخی زیادی است. در منابع جغرافیایی دوره‌های سوم تا هشتم هجری قمری، از آن به عنوان «آس» و در برخی موارد  «بودنجان» و نیز «دیه‌مورد» یاد شده است. ازجمله آثار دوره‌های قبل از اسلام در این منطقه بناهای معروف به «چهار طاقی» می‌باشد که هنوز یکی از آن‌ها در روستای دهمورد و در مجاورت مدفن امامزاده یوسف (ع) موجود است. در کتب تاریخی ازجمله ابن‌بلخی، اصطخری، قزوینی و ...  به نام اشاره شده است. ازجمله حمداله مستوفی می‌نویسد:...

قلعه های نیریز (قسمت نخست)
دانشنامه گردشگری » بناهای تاریخی شهرستان نیریز » قلعه های تاریخی نیریز »
در زمان‌های گذشته که ناامنی وجود داشته و حکام برای توسعه‌ی مقر حکمرانی خود اقدام به تصرف شهرهای همجوار خود می‌کردند، جنگ و درگیری سختی بین طرفین بوقوع می‌پیوست و عده‌ای هم در این راه کشته می‌شدند و آن‌هایی که شکست می‌خوردند اموال و هستی‌اشان به چپاول و غارت می‌رفت. لذا مردم برای در امان ماندن، بیشتر در قلعه‌ها که دارای دیوارهای قطور و بلند و برج‌های مستحکم بود زندگی می‌کردند. پیرامون قلعه‌ها هم گودال هایی (خندق) که...

قلعه های نیریز (قسمت دوم)
دانشنامه گردشگری » بناهای تاریخی شهرستان نیریز » قلعه های تاریخی نیریز »
بخش نخست این مقاله در قسمت نخست قلعه‌های نی‌ریز در دانشنامه نی‌ریز ما بخوانید. - قلعهٔ خواجه می‌گویند این قلعه را خواجه نظام‌الدین ساخته است. قلعهٔ خواجه در خاور نی‌ریز و در باختر آسیاب خبار جنب مسجد ابوالفضل (ع) قرار دارد. این قلعه سرگذشت جالبی دارد به این شرح که در سال ۱۲۶۶ هـ. ق سید یحیی باب ملقب به وحید قلعهٔ خواجه را سنگر قرار داد و با یارانش با افراد و نیروی حاج زین‌العابدین خان حاکم نی‌ریز متوفی به سال ۱۲۶۹ هـ. ق جنگید و خان...

مشکان در گذر تاریخ
دانشنامه گردشگری » بخشها و روستا های تابع نیریز » بخش پشتکوه » مشکان »
در برخی منابع تاریخی، نام مشکان یافت می‌شود. نام این منطقه در کتاب حدود عالم و اصطخری و مقدسی ماسکانات، در معجم‌البلدان ماسکانات و در نزهت‌القلوب میشکانات نگاشته شده است. در تاریخ وصاف، به‌صورت ایشکانات نوشته‌شده است. ازجمله در منابع آمده است: «حسنویه (فصلویه) شبانکاره سپه‌سالار به خدمت آلب‌ارسلان سلجوقی رفت و فارس را به مبلغ بیست و هفت هزار درهم مقاطعه کرد به‌شرط آنکه خود عهده‌دار پرداخت مخارج باشد. سپس به فارس آمد و در داراب رحل...

سال‌های کم‌بارش و خشکسالی در بختگان
دانشنامه گردشگری » تفرجگاه های طبیعی نیریز » پناهگاه حیات وحش بختگان »
در آن سال‌هایی که باران کم می‌بارد چهره این منطقه به‌کلی دگرگون می‌شود. دریاچه‌های وسیع به نمکزار تبدیل می‌شوند، نیزارها می‌خشکند، بیماری و مرگ‌ومیر در بین پرندگان شایع می‌شود و هرکدام که می‌توانند منطقه را ترک می‌کنند. به‌جای هیاهو و غوغای صدها هزار پرنده سکوت غم‌انگیزی همه‌جا را فرامی‌گیرد. چشمه‌ها می‌خشکند. سطح آب چاه‌ها پایین می‌رود و به‌تدریج شور و خشک می‌شوند. مزارع و کشتزارهای تشنه به حال خود رها می‌شوند و همه این‌ها تأثیر سوء خود را...

پیشینه تاریخی آباده طشک
دانشنامه گردشگری » بخشها و روستا های تابع نیریز » بخش آباده طشک » آباده »
 آباده که اخیرا در تقسیمات کشورى به شهر تبدیل شده، داراى پیشینه دیرینى است. این شهر مرکز بخش آباده طشک و در شمال شرقى نیریز واقع است.      آباده در گذشته ـ در سده‌‌‌‌‌‌‌‌هاى سوم و چهارم هجرى قمرى ـ جزء ناحیه بُرم بوده و در بیشتر منابع، «روستاى عبدالرحمن»، (قریه عبدالرحمن) نامیده شده است. نام آباده، تحت همین عنوان و تحت عنوان ده عبدالرحمان در بیشتر منابع جغرافیایى سده‌‌‌‌‌‌‌‌هاى نخستین آمده است. در کتاب الخراج و صنعه الکتابه،...

منزل حیدری، میراث فرهنگی نی‌ریز
دانشنامه گردشگری » بناهای تاریخی شهرستان نیریز » خانه های ماندنی نیریز »
این بنا که متعلق به دورهٔ قاجاریه است در شهر نی‌ریز، خیابان خلیل شهید (کوچه بالا)، کوچه شهید جاوید واقع است و در تاریخ ۱۳۸۴/۷/۲۳ به شماره ثبت ۱۳۵۲۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. این بنا در مجاورت سه خانهٔ دیگر که قدمتی همزمان دارند قرارگرفته است. ورودی بنا در ضلع جنوبی با هشتی و راهرو به حیاط راه پیدا می‌کند. درِ چوبی بزرگی با گل‌میخ و کوبه تزئینی در ورودی بنا قابل‌مشاهده است. در سه...

قلعه های نیریز (قسمت سوم)
دانشنامه گردشگری » بناهای تاریخی شهرستان نیریز » قلعه های تاریخی نیریز »
بخش‌های دیگر مقاله را در قسمت نخست و قسمت دوم قلعه‌های نی‌ریز در دانشنامه نی‌ریز ما بخوانید.     - قلعه‌های دهستان رستاق از بخش مرکزی شهرستان نی‌ریز 1- قلعه بهمن    2- قلعه‌ی حسین‌آباد قدیم    3- قلعه‌ی حاجی‌آباد    4- قلعه‌ی حسین‌آباد جدید    5- قلعه‌ی جعفرآباد  6- قلعه‌ی حیدرآباد   7- قلعه‌ی ده‌فاضل   8- قلعه‌ی رحیم‌آباد   9- قلعه‌ی سورمق   10- قلعه‌ی علی‌آباد (قلعه‌شور) زمین‌های پیرامون قلعه‌ی علی‌آباد مدتی در مالکیت خانواده‌ی رضا حکمت فرزند حسام‌الدین مشارالدوله بوده است. رضا حکمت ملقب به فاخرالسلطنه و سردار...